P r a k t ij k v o o r b e e l d e n   SPAANSE ARBEIDSMIGRANTEN IN ZUID-OOST BRABANT (1963-2003) Titel van het project/product: Spaanse arbeidsmigranten in Zuid-Oost Brabant Naam erfgoedinstelling: Stichting Identiteitsfabriek Zuidoost (IDZO) Plaats: Eindhoven Provincie: Noord-Brabant Website: www.idzo.nl Citaat: 'IDZO heeft als ambitie om het landschap leesbaar te maken.* Het landschap kan zowel het landelijke buitengebied zijn als dat van stad en dorp. Leesbaar maken betekent dat bezoekers, (dat zijn de bewoners zelf en de mensen van buiten) op velerlei topoi (locaties) sporen vinden van de grote verhalen van de aanwezigheid van mensen in het gebied.' *Zie Peter Meurkens, 'De Noord-Brabantse identiteitsfabriek zuid-oost in de praktijk. De IDZO-formule is meer dan een technische operatie'. Mores. Tijdschrift voor volkscultuur in Vlaanderen, 4,1 (2003), p. 8-11. Algemene informatie Soort erfgoedinstelling: immaterieel, eigen omgeving. Contactpersoon: Geertje van Os, E geertjev.os@hccnet.nl Samenwerkingspartners: : RHC-Eindhoven. Het project wordt gesteund door de zelforganisaties Centro Español Eindhoven, Círculo Español Eindhoven, Hogar del Pensionista Eindhoven en Unión Hispana. Uitwisseling vindt plaats met: Lize (Overlegpartner Rijksoverheid Zuideuropese gemeenschappen, FAEEH (Federación de Asociacones de Emigrantes Españoles en Holanda), Stichting Imagine Identity and Culture, Erfgoedhuis Noord-Brabant, Stichting Brabants Heem en Stichting Brabantse Regionale Geschiedbeoefening, Philips Company Archives, Fundación 1? de Mayo (Centro de Documentación de Emigración Española en Europa), Editora Regional de Extremadura, APLEX (Asociación estudio y divulgación del Patrimonio Linguïstico Extremeño) Financiering: Mondriaan Stichting en RHC-Eindhoven. Omschrijving van het project/product Locatie: Zuidoost Brabant en Extremadura (Spanje), virtueel netwerk. Looptijd: oktober 2004 – maart 2006 Media: website (virtuele IDZO cultuurpassage) en publicatie in Nederland en Spanje Doelstellingen: Het vastleggen en zichtbaar maken van het cultureel erfgoed van Spaanse arbeidsmigranten in Zuid-Oost Brabant. Doelgroep: Spaanse arbeidsmigranten in de regio Eindhoven. Gekozen methodiek: Interviews, verzamelen van foto’s en (ego)documenten, archiefonderzoek. Aangesproken vaardigheden: Lezen, zien, (in)voelen, luisteren. Aangesproken zintuigen: Zien, horen, voelen. Gebruik van kunstobjecten: Beeldende kunst, ‘volkskunst’ (bv Spaans borduurwerk van Evoluon). Andere vormen van kunst: Poëzie, bellettrie, muziek. Soorten erfgoed: Materieel en immaterieel. Vooraf: Artikelen in dagbladen en tijdschriften door Miguel Luengo en Geertje van Os in Spanje en Nederland over thema, televisie-uitzendingen door NPS (Verkleurde Tijden) en Omroep Brabant (De Wandeling) in november 2004. Vervolg van het project: Bezoekers ruilen hun rol van lezer in voor die van schrijver en zo ontstaat een nieuwe publicatie, een museale presentatie en een educatief programma. Verloop van het participatieproces: Deelname Spaanse verenigingen in Eindhoven steeds enthousiaster. In Extremadura wordt komende zomer een symposium georganiseerd, geïnspireerd door dit project. Vernieuwende aspecten van het project: Inter- en transcultureel, virtuele IDZO cultuurpassages. Publieksdoelgroep: Bewoners en (virtuele) bezoekers Zuid-Oost Brabant en Extremadura. Nadere omschrijving deelnemersdoelgroep Culturele achtergrond doelgroep: Eerste generatie arbeidsmigranten voornamelijk afkomstig van Spaanse platteland (m.n. Extremadura) Culturele achtergrond van de uiteindelijke deelnemers: Eerste en tweede generatie Spanjaarden in Nederland Man/vrouw verhouding: Er wordt gestreefd naar fifty-fifty Leeftijdscategorie: 55+ Sociale achterstelling: Sommige ouderen (m.n. vrouwen) leven in sociaal isolement Leerproblemen: Voor veel oudere Spaanse migranten is de Nederlandse taal een probleem Analfabetisme: Komt voor, geen cijfers bekend Behoeften en leervraag van de deelnemers: Onder oudere Spaanse migranten leeft een behoefte aan erkenning van en zingeving aan hun leven in Nederland. Aantal deelnemers en betrokkenen: - Directe deelnemers: Ongeveer veertig à vijftig mensen uit de doelgroep en andere directe betrokkenen (voormalige personeelschefs e.d.) nemen actief aan het project deel. Bijvoorbeeld door materiaal af te staan of informatie te geven d.m.v. interviews. - Meedenkende deelnemers: Binnen de doelgroep zijn er zo’n vier mensen die het project mede richting geven - Bezoekers en indirecte deelnemers: Er wordt gestreefd naar een zo breed mogelijk publiek, zowel in Nederland als Spanje en waar dan ook via internet. Moeilijk om nu al een indicatie te geven van het aantal bezoekers en indirecte deelnemers. - Staf: De staf van IDZO bestaat uit zeven personen. Resultaten lange termijn - Samenwerking tussen organisaties: Er wordt gestreefd naar samenwerking met organisaties en instellingen in zowel Nederland als Spanje. - Samenwerking tussen doelgroepen en organisaties: De basis van het project ligt bij de doelgroep. - Samenwerking tussen verschillende (doel)groepen: Er wordt contact gelegd met Spaanse migrantengroepen elders in Nederland. Nadere omschrijving interculturele aspecten Het gaat vooral om het zichtbaar maken van de verhalen, herinneringen en ervaringen van deze mediterrane arbeidsmigranten van het eerste uur. Zowel voor de Spanjaarden die hier nog wonen als voor degenen die zijn teruggekeerd naar hun geboortegrond, is dat een thema van belang. Effect Evaluatie: Het project bevindt zich in de beginfase. Praktische en paradoxale valkuilen (‘lessons learnt’) Als je goed contact en een vertrouwensrelatie hebt met sleutelinformanten in de doelgroep is niet alleen de kans van slagen groter, maar wordt het project ook leuker!   > download pdf 'Spaanse arbeidsmigranten in Zuid-Oost Brabant' > zie overzicht voorbeelden > back